İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

1.AMAÇ

Bu prosedürün amacı; ofis ve şantiyelerde gerçekleştirilen faaliyetler sırasında oluşabilecek potansiyel tehlikelerin ve bunlara ilişkin risklerin belirlenmesi, böylelikle beklenen veya olası risklerin kontrol altına alınmasına ilişkin yöntem ve esasların sistematik bir şekilde tanımlanmasını sağlamaktır.

2.KAPSAM

Bu prosedür, ……………… Merkez Ofis ve Şantiyelerini kapsar. 

3.TANIMLAR

Tehlike: İnsanların yaralanması, hastalanması, malın veya malzemenin zarar görmesi, işyeri ortamının zarar görmesi veya bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek potansiyel kaynak veya durum.

Tehlike Tanımlaması : Bir tehlikenin varlığını tanıma ve özelliklerini tarif etme prosesi.

Risk : Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile sonuçlarının bileşimi.

(Risk = Olasılık x Etki).

Risk Değerlendirmesi : Riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve riske tahammül edilip edilemeyeceğine karar vermek için kullanılan prosesin tamamı.

Katlanılabilir/Kabul edilebilir Risk: Kuruluşun, yasal zorunluluklara ve kendi İSG politikasına göre, tahammül edebileceği düzeye indirilmiş risk. (Risk derecesi 4 veya 4 ün altında olan risklerdir.)

Kaza : Ölüme, hastalıklara, yaralanmalara, maddi zararlara veya diğer kayıplara yol açan ve istenmeyen olay.

Olay : Kazaya neden olan veya  kazaya sebep potansiyele sahip istenmeyen durum. Hastalığa, ölüme, yaralanmaya, zarara veya diğer kayıplara sebep olmadan gerçekleşen olaylar  “hasarsız olay” olarak tanımlanır. Olaylar “hasarsız olay”ları da kapsar.

4. SORUMLULAR

Bu prosedürün uygulanmasında ……….. İnşaat ve Ticaret A.Ş.’da çalışan tüm personel sorumludur.

5. PROSEDÜR AKIŞI

5.1.Genel

İnsanlar hayatlarını devam ettirmek ve ihtiyaçlarını sağlamak için bir çok ekonomik faaliyetlerde bulunmaktadırlar. Artan nüfus ve gelişen ihtiyaçlar ihtiyaç duyulan mal ve hizmetlerin bol ve çeşitli üretimini gerekli kılmaktadır. Bu üretim faaliyetleri sırasında çalışan insanlar çok çeşitli sağlık ve güvenlik tehlikeleri ile karşı karşıya kalmaktadır.

Bu tehlike ve risklerden korunmak için sistemli bir şekilde tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin değerlendirilmesi çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.

5.2. Risk Analiz Ve Değerlendirmesi Neden Ve Ne Zaman Yapılmalıdır ?

a. İşe başlamada

·         İşyerinin kurulup üretime başlamasından hemen sonra, ya da

·         İşyerinin daha önce kurulmuş ve risk analizi ve değerlendirme çalışmalarının hiç yapılmamış olması halinde, 

b. Değişiklik durumunda

·         İşyerinde, iş, yer, el, teknoloji değişikliği,

·         Yeni ve ciddi bir tehlikenin ortaya çıkması, ya da

·         Uygulamaların gözden geçirilirken yeni bir durumun tespit edilmiş olması, durumlarından birinin gerçekleşmesi halinde,

c. İş kazası, meslek hastalığı, olay vb. durumunda

İşyerinin tamamını ya da büyük kısmını etkileyebilecek bir kaza, iş kazası, meslek hastalığı ya da olay vb. durumun meydana gelmiş olması halinde

                                d. Düzenli aralıklarla

İşyerinden ve etkilenme alanından kaynaklanan tehlikelerin ve bu        tehlikeler sonucu ortaya çıkan risklerin yapısına ve faaliyetlerdeki ya da işteki değişimin derecesine bağlı olarak yapılacaktır. 

5.3. Risk Analizi Ve Değerlendirmesi Çalışmalarının Yürütülmesinden Kim Sorumludur ?

Tehlike ve risk değerlendirmesi aşağıdaki şekilde yapılmaktadır :

·         Her şantiyede İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinatörü Şantiye İSG & Çevre Sorumlusu ile birlikte her şantiyeye özgü olmak şartıyla Tehlike ve Risk Değerlendirme Çalışmalarını gerçekleştirirler.

5.4. Tehlike Tanımlama Ve Risk Değerlendirme Programı Akış Şeması

 

5.5. Faaliyet / Proses

Tanımlanan faaliyet alanlarının/gruplarının her biri için TEHLİKE / RİSK DEĞERLENDİRME FORMU kullanılır. Formda listelenen tehlikelerin her biri ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulur.

Proses / Faaliyet Tanımı:

Tehlikeye neden olabilecek sınırları belirlenmiş faaliyet veya faaliyetler dizisidir;

·                Makineler ile çalışma,

·                Kaldırma,yükleme,boşaltma,taşıma,

·                El aletleri ile çalışma,

·                Elektrik ile çalışma,

·                Kazı Çalışmaları,

·                Beton Çalışmaları,

·                Kalıp, İskele Çalışmaları,

·                Yüksekte Çalışma,

·                Kimyasallar ile Çalışma, vb.

5.6.  Kontrol Öncesi Tehlike ve Risk Değerlendirmesi

Madde 5.5. altında tanımlanan tehlikelerin her birinin risk değeri hesaplanırken, tehlikenin olma olasılığı ve etkisi (şiddeti) sınıflandırılır ve puanlandırılır. Risk değeri, olasılığın ve etkinin bileşkesinden hesaplanır.

Tehlike sınıflandırması, tehlikenin risk değeri ve riskin doğuracağı sonuçlarla ilgili bir yaptırım olup olmadığının incelenmesi ile belirlenir ve tanımlanan her riske bir öncelik derecesi (puan ) verilir. 

Tehlike sınıflandırması için puanlama yapılırken, eğer bir alt işverenle çalışıyorsak daha az bilinçli olabileceği göz önünde bulundurulur ve çıkan değerlendirmeler sonucu alt işverenlerin faaliyetlerinden kaynaklanan risklere öncelik verilir.

Risk değerlendirmesi yapılırken hem sağlık hem de güvenlik ile ilgili tehlike ve riskler tek tek ele alınır. Örnek: gürültü, toz, hijyen, haşarat, koğuşlar, yemekhane v.b.

Her bir kriter için aşağıda verilen puan cetveli doğrultusunda puanlama yapılır:

5.6.1.Olasılık :

5 Çok yüksek	Her gün oluşması beklenir.
4 Yüksek	Haftada bir gün oluşması beklenir
3 Orta	Üç Ayda bir gün oluşması beklenir
2 Düşük	Yılda bir gün oluşması beklenir
1 Çok düşük	Beş yılda bir ve üzeri oluşması beklenir

5.6.2.Etki (Şiddet)

5 Çok ciddi	Ölüm
4 Ciddi	Ciddi yaralanma ve maddi hasarlar, sürekli iş göremezlik
3 Orta	Tedavi gerektiren yaralanmalar
2 Hafif	İlk yardım gerektirebilecek durumlar
1 Çok hafif	İş kaybı olmayan, ilk yardım gerektirmeyen

5.6.3. Risk = Olasılık x Etki (Şiddet)

RİSK MATRİSİ

RİSK	ETKİ (ŞİDDET)
OLASILIK	5 ÇOK CİDDİ	4 CİDDİ	3 ORTA	2 HAFİF	1 ÇOK HAFİF
5 ÇOK YÜKSEK	25	20	15	10	5
4 YÜKSEK	20	16	12	8	4
3 ORTA	15	12	9	6	3
2 DÜŞÜK	10	8	6	4	2
1 ÇOK DÜŞÜK	5	4	3	2	1

Puanlamanın mümkün olduğunca objektif olması için, ................... İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinatörü ile Şantiye İSG& Çevre Sorumlularının birlikte yapacağı puanlamanın yanı sıra işçilerin de görüşlerinin alınması önerilmektedir.

Farklı kişiler tarafından yapılan puanlama sonuçlarının ortalaması alınarak, nihai puanlar tam sayı olarak belirlenir. Nihai puanların çarpımı alınarak, öncelik derecesinin objektif biçimde değerlendirilmesi için bir baz oluşturulur.

Elde edilen veriler İSG & Çevre Sorumlusu tarafından gözden geçirilerek, nihai öncelik derecesi belirlenir.

Sonuçların Değerlendirilmesi

Belirlenen öncelik derecesine ve işverenin ayırabileceği kaynaklara göre, tehlikeler arasında öncelikli görülenlerin değerlendirilmesi aşağıda verilen yöntem doğrultusunda kararlaştırılır.

I. Öncelikli Tehlikeler : Değerlendirme sonucunda 16 (dahil) ya da üzerinde puan alan konular:

Gerektiğinde iş durdurulur.

Tehlike kontrol altında tutulur.

Kontrol için dokümante edilmiş prosedür/talimatlar oluşturulur.

İzleme ve ölçme planı yapılır ve kayıtları tutulur.

İyileştirmeye yönelik düzeltici ve önleyici faaliyetleri belirlenir, dokümante edilir, uygulanır ve takip edilir.

1. öncelikli tehlikelerin, kontroller sonucu kabul edilebilir sınırlara indirilmesi hedeflenir.

Mümkün olduğu yerde iyileştirmelerin rakamsal olarak takibi yapılır ve kaydı tutulur.

Personele, ihtiyaç duyulan eğitimler verilir.

Bu konulardaki tüm uygulamanın belirli periyotlarla denetlenmesi sağlanır,

II. Öncelikli Tehlikeler :

Değerlendirme sonucunda 9 üzerinde ve 16 altında puan alan konular bu prosedürde tarif edilen :

Tehlike kontrol altında tutulur.

Gerekli görüldüğü takdirde kontrol için talimatlar oluşturulur.

Mümkün olduğunda izlenirliği ve ölçülmesi sağlanır ve kayıtlar tutulur.

İyileştirmeye yönelik düzeltici ve önleyici faaliyetler belirlenir ve uygulanması ve            takibi yapılır.

·           2. öncelikli tehlikelerin, kontroller sonucu kabul edilebilir sınırlara indirilmesi hedeflenir.

·               Personele, ihtiyaç duyulan eğitimler verilir.

·               Bu konulardaki tüm uygulamaların belirli periyotlarda denetlenmesi sağlanır.

III.Öncelikli Tehlikeler  :

Değerlendirme sonucunda 9(dahil) altında ya da 4 üzerinde  puan alan konular, önlemler planlanan uygulamalar kısmında tarif edilir ve uygulama kontrolleri yapılır. Personele ihtiyaç duyulan eğitimler verilir. 3. öncelikli tehlikelerin, kontroller sonucu kabul edilebilir sınırlara indirilmesi hedeflenir.

IV.Öncelikli Tehlikeler :

Değerlendirme sonucunda 4 ve altında puan alan konular, gelecekte önemli bir tehlikeyi oluşturmaması için, incelenir ve gerekirse önlemler planlanan uygulamalar kısmında tarif edilir, uygulama kontrolleri yapılır ve personele ihtiyaç duyulan eğitimler verilir.

 Tehlike ve Risklerin Kontrolü

Belirlenen tehlikeler ve sebep olacağı risklerin azaltılmasına veya kontrol altına alınmasına yönelik önleyici faaliyetler planlanır. Bu faaliyetlerin yanı sıra OHSAS 18001 gereksinimlerini ve sürekli iyileştirmeyi sağlamak için gerekli uygulamalar da tanımlanır. Örneğin: Riskin ne şekilde kontrol altına alınacağı, kullanılması gerekli talimat veya prosedürler, planlanan eğitimler vb.

Tehlikenin ve riskin tamamen ortadan kaldırılması mümkün olmasa da, tehlikenin ve riskin azaltılması, uygulanan kontrol sistemleri ile sağlanabilir. Bu kontrol sistemleri aşağıdaki gibidir:

Kaynağa yönelik alınacak önlemler (Yeni Teknoloji, Tadilat, Bakım, vb.)

Ortama yönelik alınacak önlemler (Çalışan Sayısı, Fiziksel-Kimyasal ve Biyolojik Koşulların İyileştirilmesi, Levha ve İşaretlemeler, vb.)

Kişiye yönelik alınacak önlemler (Koruyucu Malzeme, Eğitim, Performans Ölçümü, Doküman, Çalışma Süresi, vb.)

Planlanan Faaliyetin Sorumlusu

Planlanan faaliyetin sorumlusu Şantiye Şefi tarafından belirlenir. Belirlenen kişiye bu sorumluluğu bildirilir.

Planlanan Faaliyetin gerçekleşme süresi

Planlanan faaliyetin gerçekleşme süresi Şantiye Şefi ile İSG Sorumlusunun faaliyeti gerçekleştirecek kişinin görüşleri de alınmak suretiyle belirlenir.

Planlanan Faaliyetler  Sonrası Tehlike ve Riskin Değerlendirilmesi

Faaliyet/prosese ait tehlike ve risklerin, planlanan faaliyetler sonrası, aşağıda belirtilen parametrelerin değerlendirilmesi yapılarak, öncelik sırasının indirilmesi hedeflenir.

Alınan önlemlere göre “Yeni Risk Puanı” belirlenir

Planlanan faaliyetin gerçekleşme durumu

Planlanan faaliyetlerin belirtilen sürede gerçekleşip gerçekleşmediğine karar verilir. Eğer gerçekleşmiş ise planlanan faaliyet sonucu yeni risk puanı belirlenerek değerlendirme yapılır. Planlanan faaliyetin gerçekleşmemesi durumunda neden gerçekleşmediği (verilen süre, maddi imkansızlık, vb.) faaliyet sorumlusu ile değerlendirilerek ya yeni bir faaliyet planlanır ya da faaliyetin gerçekleştirilmesi için neler yapılması gerektiği araştırılır.

Tehlike Tanımlama ve Risk Değerlendirme Programının Onaylanması

Belirlenen tehlikeler, riskler, bunların öncelik dereceleri, önemli riskler ve bunlara göre oluşturulan uygulama ve kontrol sonuçları, ISG ve Çevre Sorumlusu tarafından gözden geçirilir, varsa düzeltme/düzenlemeler yapılır. Şantiye Şefi tarafından onaylanan program, Yönetim Planına dahil edilerek gerekli çalışmalar başlatılır.

6.0. İLGİLİ DOKÜMAN

Tehlike/ Risk Değerlendirme Formu